Kansızlığa Ne İyi Gelir, Hangi Doktora Gidilir?

Çok mu üşüyorsunuz, herkes normal şekilde giyinmişken kat kat giyinmeyi mi tercih ediyorsunuz. Kışın herkes gibi üşürüz. Bu gayet normal karşılanırken, yaz kış üşüyorsanız bu durumu sorgulamak gerekir. Çünkü kansızlık problemi yaşıyorsanız yazın bile üşümeniz mümkün. Halk dilinde en genel tanısı üşüme ve halsizliktir aslında.

Peki dünya genelinde değerlendirecek olursak; Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünya nüfusunun yaklaşık %30’u, dünyadaki gebe kadınların ise yarısından fazlasının anemi probleminin olduğu tahmin edilmektedir. Dünyadaki tüm kadınların 1/3’ünden fazlasında da anemi vardır. (1) Bu nedenle anemi, kadın sağlığı ve gebe sağlığı açısından elzem bir konudur. Bu sebeple en genel sağlık problemlerinden biri olarak yerini alan kansızlık probleminin belirtileri, nedenleri, tedavi yöntemleri ile almaya ne dersiniz?

Kansızlık (Anemi)Nedir?

Anemi; kandaki kırmızı kan hücresinin az olmasıdır. Gerekli oranda kırmızı kan hücresi bulunmadığında aneminin belirtileri ortaya çıkar.

Kansızlık(Anemi) Belirtileri

Toplumumuzda kansızlık çok sık görülür. En yaygın belirtileri yorgunluk, egzersiz kapasitesinde azalma, kalp çarpıntısı, baş ağrısı, soğuk eller ve ayaklar, nefes darlığı gibi başlıca belirtileri vardır. Bu belirtilere sahipseniz kansızlık probleminiz olabilir.

Yapılacak hemoglobin incelemesinde Dünya Sağlık Örgütü’ne göre erkeklerde 13g/dl, kadınlarda 12 g/dl altındaysa kansızlık olduğu değerlendirilmiştir. Bu değerlerin ırklar arasında farklılıklar gösterebileceği kabul edilmiş bunun da 1-2 g/dL civarında olabileceği belirtilmiştir Demir eksikliği anemisi; bu tür kansızlık sorunu genellikle adet döngüsü uzun ve yoğun süren kadınlarda ya da ameliyat olmuş kişilerde görülür. (2)

Anemi türleri ve nedenleri

  • Demir eksikliği anemisi; Demir yetersizliği anemisinin oluşumunda altta yatan sebepler farklıdır. demir tüketiminin az olması, demirin biyoyararlılığının az olması ve yeterli miktarda demir alımının olmaması gibi sebeplerle demir eksikliği oluşur. En yaygın kansızlık türüdür.  Hemoglobin üretimi için,kemik iliğinin demire ihtiyacı vardır. Eğer yeterli demir yoksa, vücudunuz kırmızı kan hücreleri için yeterli hemoglobin üretemez. Aşağıda gösterilen tabloda demir eksikliğinin bir çok nedeni olduğunu göreceksiniz. (3)
Demir eksikliği nedenleri
  • Vitamin eksikliğinden kaynaklanan anemi; Kırmızı kan hücresinin üreteminde demirin yanı sıra B12 ve folik asite de ihtiyacı vardır. Yeterli miktarda alım olmadığında yeterince alyuvar üretilemez ve kansızlık oluşur. Ayrıca vücut B 12 yeterli miktarda alınsa bile emilimi gerçekleştiremez, böyle durumlarda da kansızlık oluşabilir.
  • İnflamasyon anemisi; Bu anemi türü demir eksikliği anemisinden sonra en sık görülen anemi türüdür. Akut veya kronik enfeksiyonlar(viral enfeksiyonlar(HIV), bakteriyel, parazitik), inflamatuar bağırsak hastalıkları, kanser,crohn gibi hastalıklardan kaynaklanan demir eksikliğidir.
  • Hemolitik anemi; alyuvarların (kırmızı kan hücrelerinin) normal ömürlerini tamamlamadan yıkıma uğrayarak kan dolaşımında etkinliğini kaybetmesi durumudur. Genetik ya da sonradan ortaya çıkmış olabilir. Hemolitik aneminin kalıtsal şekilleri ömür boyu süren ve bu nedenle sürekli tedavi gerektirebilen durumlardır. Aneminin edinsel tipleri, nedenleri bulunup düzeltilirse tamamen iyileşebilir. Kalıtsal hemolitik anemiler; orak hücre anemisi, talasemi(akdeniz anemisi), prüvat kinoz eksikliği,herediter siferositoz, ovalisitoz, Edinsel hemolitik anemiler; İmmün hemolitik anemiler, otoimmün hemolitik anemi, allaimmün hemolitik anemi, ilaçlara bağlı oluşan hemolitik anemi, mekanik hemolitik anemi gibi çeşitleri vardır.

Çay Kansızlık yapar mı?

Çay bitkisi, ya da Latince adıyla Camellia sinensis, dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Genel olarak dünya nüfusunun üçte ikisinde çay tüketilmektedir. Dünyada başta Hindistan, Çin, Sri Lanka, Japonya ve Tayvan olmak üzere; yaklaşık 30 ülkede üretilmektedir. Ülkemizde hem üretimi yapılır hem de fazlasıyla tüketilir

Çayın polifonel içeriği sebebiyle non-hem(Demir emilimini sağlayan en önemli vitamin) demirin etkilediği yapılan çalışmalarla desteklenmiştir. Bu konuyla ilgili bir çalışmada bir gece açlık sonrası aynı kahvaltıyı 150 ml siyah çay, kahve ve portakal suyu ile tüketen bireylerde demir emilimi sırasıyla 0.07, 0.16 ve 0.40 mg olarak bulunmuştur (4)

Siyah çay tüketiminin demirin yararlılığını azalttığı ve fizyolojik gereksinmelerin arttığı dönemlerde demir emilimini etkileyebilme potansiyeli olduğu düşünülebilir. Bu sebeple yemek ile çay arasında 1 saat gibi zaman olması çayın demir emilimi üzerindeki etkisini en aza indirmektedir.

Kansızlıkla İlgili Sıkıntısı Olanlar Nasıl Beslenmeli?

Demir bakımından zengin; kırmızı et, tavuk, hindi, ton, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler.
Folik Asit açısından zengin; Folik Asit (folat) gıdalarda bulunan bir B vitamini şeklidir. Vücudun yen hücre yapması ve koruması için folik asite gereksinim duyar. Folik Asit ayrıca hamilelik döneminde çok önemlidir. Anemiden korur ve fetüsün sağlıklı gelişmesine yardımcı olur.

İyi birer folik asit kaynağı olan gıdalar arasında aşağıdakiler bulunur: yeşil yapraklı sebzeler, taze meyveler, kavun, portakal ve suyu, enginar, brokoli, pancar, bamya, maya, kurubaklagiller.
B12 vitamininden zengin; B12 vitamini düzeylerinin düşük olması pernisiyöz anemiye neden olabilir. Bu tip anemi sıklıkla B12 vitamini takviyesiyle tedavi edilir.

B12 vitamini kaynağı gıdalar arasında aşağıdakiler bulunur:
kırmızı et, ciğer, tavuk, balık, yumurta, süt ve yoğurt gibi süt ürünleri günlük beslenme tarzını geliştirmek kansızlığa çözüm olabilir.

C Vitamini açısından zengin;
C vitamini vücutta demir emilimine yardımcı olur. Sebze ve meyveler, özellikle de turunçgiller (narenciye) iyi birer C vitamini kaynağıdır. Portakal, greyfurt, mandalina gibi meyveler turunçgillerdendir. Ancak ilaç kullanacaksanız greyfurt ve greyfurt suyu gibi bazı meyvelerin ilaçların gücünü ve yararlılığını etkileyebilir.

Vitamin C açısından zengin diğer meyveler arasında kivi, çilek ve kavun bulunur.Sebzelerden ise brokoli, biber, Brüksel lahanası, domates, patates ve ıspanak ve turp yaprağı gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler C vitamini açısından zengindir besinler arasındadır.

Anemi Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilmeli?

Aneminin neden kaynaklandığını anlamak için aile hekiminizden, iç hastalıkları uzmanın ya da hematoloji uzmanından yardım alabilirsiniz. İsteyecekleri tam kan sayımı, dışkıda gizli kan, serum ferritin düzeyi, demir, demir bağlama kapasitesi, vitamin B12 gibi değerlere bakılarak tanı koyabileceği bir sağlık problemidir. Tanıdan sonraki teşhis ve tedavi süreci devam edilerek hastanın takibi yapılmalıdır. Doktorunuz vücudunuzdaki alyuvar sayısını artırmak ya da aneminin altında yatan sebebi tedavi etmek için size ilaç verebilir.

1.http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/aile_hekimligi/dr_fulya_bayer_pehlivanoglu.pdf.

2.Nalbant, S., & Karan, M. A. (2010). İç Hastalıkları Uzmanının Anemiye Yaklaşımı Rehberi. İç Hastalıkları Dergisi, 17, 7-15..

3.Bolaman, Z. (2004). Demir Eksikliği Anemisi. 6. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi Kongre Program ve Bildiri Özetleri Kitabı, 50-57.

4.Fisunoğlu, M., & Besler, H. T. ÇAY ve SAĞLIK İLİŞKİSİ..

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir