Kişiler arasında fazlasıyla görülen sindirim problemlerinin başında gelmektedir. Yenidoğandan yaşlılara kadar her yaş grubunda görülen, genel olarak kadınlarda erkeklere nazaran daha sık görülen sağlık problemidir. (1)
Bu yazımızda ise kabızlığa dair bilgileri bulabilirsiniz. Kabızlık nedir, kabızlığa ne iyi gelir, nasıl geçer? Bu soruların cevapları ise yazımızın devamında yer alıyor.
Kabızlık Nedir?
Konstipasyon (kabızlık) normalden daha nadir gerçekleşen ya da zor gerçekleştirilen bağırsak hareketleri olarak tanımlanabileceği gibi acil tedavi edilmesi gereken ciddi bir sağlık probleminin de belirtisi olabilir. Aslında kabızlık bir hastalık değil, bazı hastalıkların belirtisi olabilir.
Bağırsak hareketleri, tuvalet alışkanlıkları kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir. Kimisi her gün kimisi haftada bir kaç günde bir tuvalete çıkar. Bu sürenin uzaması ise dışkının sertleşmesine sebep olur ve kabızlığa neden olmaktadır.
Hastalar ise kabızlığı farklı şekillerde tanımlar. Sert dışkılama, ıkınma gerekliliği, tam boşalamama hissi, dışkılama sayısının seyrekliği, dışkılama sırasında zorlanma gibi tanımlamalar bulunmaktadır.
Kabızlık Belirtileri Nedir?
Kabızlık günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan, birçok hastanın kabızlık şikayetiyle hekime başvurduğu bir sağlık problemidir. Şöyle ki ABD’de kabızlık tedavisi için kullanılan yumuşatıcı ilaçların kullanımı 800 milyon dolardan fazla olmaktadır. (2)
- Dışkılama sıklığının az olması,
- Dışkının çok sert olması,
- Tam boşalamama hissi,
- Şişkinlik ve zorlanma hissi gibi belirtileri sayılabilir.
Kabızlık Neden Olur?
Kabızlık kronik olabileceği gibi ani olarak da gelişebilir. Ani gelişen kabızlık şikayetleri şiddetli olur ve şikayetler giderek artar. Altında yatan sebebin araştırılması için mutlaka doktora gidilmesi gerekmektedir.
Kronik kabızlıkta ise uzun zaman içinde gelişen kalın bağırsağın fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak yavaş yavaş gelişen sağlık problemidir. (3)
Kabızlık Nedenleri ise;
- Tuvalet ihtiyacının ertelenmesi,
- Lifli gıdaların tüketiminin az olması,
- Bazı hastalıklar ve durumlar
- Kolon kanseri,
- Rektumda ya da kolonda daralma yahut tıkanma
- Bağırsak tıkanıklığı
- Gebelik
- İrritabl bağırsak sendromu
- Yeme bozuklukları
- Dışkılamada etkili olan kaslarda oluşan işlevsel bozukluklar
- Tiroide bağlı hormonal değişiklikler
- Fazla ilaç kullanımı
- Fazla kafein tüketimi,
- Pilav, makarna, pirinç lapası gibi yiyecekler,
- Fast food yiyeceklerin fazla tüketilmesi kabızlığa neden olabilir.
Kabızlık Nasıl Geçer?
Kabızlığınız varsa ve tedavi yöntemi arıyorsanız öncelikle altında yatan sebebin bulunması gerekmektedir.
- Beslenme düzeni; lif ağırlıklı gıdaların beslenilmesiyle bağırsak içerisinde gaitanın ilerlemesini kolaylaştırır.
- Yeterli sıvı alınması; günlük sıvı tüketimi en az 8 bardak olmalıdır. Tabii ki bu miktarı havanın sıcaklığı gibi etkenlerde değişkenlik gösterebilir.
- Egzersiz; düzenli yürüyüş, hayatınıza hareket katmak bağırsak hareketlerinizi düzenlemeye yardımcı olmaktadır.
- Düzenli tuvalet alışkanlığı; dışkılama rutini oluşturarak tuvalet alışkanlığı kazanabilirsiniz.
- Laktasif ilaç kullanımı; yumuşatıcı, lavman gibi ilaçlar ve bağırsak hareketlerinin arttıran ilaçların kullanımıyla bağırsak hareketlerinizi düzenleyebilirsiniz.
Kabızlığa İyi Gelen Yiyecekler; Kabızlıktan korunmak için, elma, erik, avokado, incir, kayısı gibi meyveler dışında pancar, pırasa, ıspanak gibi sebzelerin tüketimi de faydalı olmaktadır. Zeytinyağı kullanabilirsiniz.
Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Gebelik döneminde sıklıkla yaşanan sorunlardan biri olan kabızlığa oluşan bir takım hormonal değişiklikleri bağırsak hareketlerini yavaşlatabilir. Bu dönemde egzersiz, sız ve az yemek yeme, lif açısından zengin gıdaları tüketmeleri ve probiyotik besinlerle beslenmeleri kabızlığa çözüm olabilir.
Çocuklarda ve Bebeklerde Kabızlık; bebeklerde ek gıdaya geçiş dönemi, tuvalet eğitim sürecinde karşılaşılan sorunlar, çocuğun kreşe veya okula başlaması çocuklarda kabızlık problemine neden olabilir. (4)
Çocuklarda kabızlığı ortadan kaldırmak için günlük sıvı alımını arttırmak, kuru kayısı, incir, erik gibi kuru meyvelerin tüketimin arttırmak, bol lifli gıdaları tüketmelerini sağlamak iyi gelir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Ani gelişen ve alınan önlemler yeterli gelmiyorsa, dışkıda kan görülürse, karın ağrısı, aşırı şişkinlik hissi varsa ve geçmiyorsa doktora başvurulmalıdır. Yine iki haftadan uzun süren kabızlıkta doktora gitmek gerekmektedir.
Kabızlık için dahiliye( İç Hastalıkları) veya gastroenteroloji bölümüne başvuru yapabilirsiniz.
Uzun süren kabızlığın neden olduğu hastalıklar bulunmaktadır. Hemoroide, anal fissür olarak adlandırılan makat çatlağına sebep olabilir. Makat çatlağı hakkında bilgi almak için, https://www.tiklaogren.net/makat-catlagi/ inceleyebilirsiniz.
1.Türkay, Ö., & Saka, M. (2016). Konstipasyon ve diyet. Güncel Gastroenteroloji, 20(3), 234-239.2.Korkmaz, M. (2011). Kabızlık yakınması olan hastanın birinci basamakta yönetimi. Konuralp Medical Journal, 3(3), 35-41.
3.Demirbaş, S. (2010). Kronik kabızlık nedenleri, tanı yöntemleri ve tedavi yaklaşımları. Gülhane Tıp Dergisi, 52(1), 61-68.4.Şahin, Ş., GÜLERMAN, F., KÖKSAL, T., & Köksal, A. O. (2014). Çocuklarda kronik kabızlık olgularının değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 8(3), 117-123.
