Dermatolojik hastalıklarda yaşam kalitesini düşüren kaşıntı sıklıkla görülmektedir. Kaşıntı bir hastalık olmamakla birlikte pek çok durumda ortaya çıkabilen belirtidir.
Bu bilgi ışığında kaşıntı nedir, neden olur, hangi hastalıklar kaşıntıya sebep olur, tedavisi nasıl yapılır soruların cevaplarını bulabileceğiniz bir yazı sizi bekliyor.
Kaşıntı Nedir?
Dermatolojide başvuran hastaların en sık yakınmasını oluşturan kaşıntı; kişinin yaşamını, işini olumsuz etkileyen bir durumdur. 6 haftadan uzun süren kaşıntılar kronik kaşıntı olarak ifade edilmektedir. (1)
Kaşıntı tıp dilinde pruritus; vücudun bir bölümünde ya da tamamında olabilir. Herhangi bir ürüne alerji, cildin tahrişi gibi dış etkenlerden kaynaklanabileceği gibi altında yatan bazı hastalıklardan da kaynaklanabilir.
Bir semptom olan kaşıntı rahatlamak için cildin kaşımaya sebep olan bir duygudur. Aynı zamanda rahatsızlık veren bu duygu her zaman yeterli olmayabilir. Kaşıntı ile birlikte gelişebilecek durumlar ise şu şekilde sıralanabilir;
- Kuru veya çatlamış bir cilt,
- Kaşımaya bağlı çizik izleri,
- Kaşımaya bağlı kanama,
- Kaşımaya bağlı ağrı hissi gelişebilir. (2)
Kaşıntı Neden Olur?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kaşıntıda bazı dış etkenler olabileceği gibi bedenimizde oluşan bir hastalıktan da kaynaklanabilir. Sırayla ele alacak olursak;
- Dermatolojik,
- Sistemik; sedef hastalığı, egzama, kurdeşen, hamilelik gibi nedenlerden dolayı kaşıntı oluşabilir.
- Nöropatik; bazı durumlarda sinir sisteminde oluşan durumdan dolayı kaşıntı oluşabilir.
- Psikojenik, psikiyatrik durumlardan kaynaklanan kaşınmaya sebep olabilir. (3)
- Çevresel; deterjan, sabun gibi ürünlerin kullanımına bağlı olabileceği gibi böcek ısırığı gibi etmenlerde dış çevresel grupta sayılabilir. Böcek ısırığında sivrisinek, kene, bit, pire gibi canlıları sayabiliriz. Özellikle bitler kafa derisinde yoğun bir kaşıntıya neden olur.
Kaşıntıya en sık olan neden durumlarından biri olan cilt kuruluğudur. Yaşlı kişilerde daha çok rastlanan bir durumdur. Yaşlanmaya bağlı olarak derinin esnekliği ve su tutabilme özelliği azalmaktadır. Bu durumu tetikleyen çok sıcak su ile yıkanma derinin kurumasına yol açabilir. (4)
Kaşıntı Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Kaşıntıyı teşhis etmek için öncelikle doktorunuza başvurmanız gerekmektedir. Semptomların değerlendirilmesi, kaşıntıya sebep olan durumlar (sabun, alerjik vb.) hakkında bilgi alınması şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca altında yatan bir hastalık olup olmadığı da araştırılarak bu yönde sorulacak sorular bulunmaktadır.
Kaşıntıya sebep olan ortadan kaldırılmasıyla tedavi başlamaktadır. Yani cildinizin kaşınmasına sebep olan durumla tedavi orantısal olarak değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda yukarıda da bahsettiğimiz gibi dış etkenler (tahriş edici madde, ilaç gibi) ortadan kalkmasıyla ortadan kalkabileceği gibi bazı hastalıklar da kaşıntıya sebep olabilir.
Kaşıntı tedavisi kişiye özel olup, belirtilerinize göre uygulanacak tedavi yöntemi değişkenlik gösterebilir. Genellikle kaşıntı için uygulanan tedavi yöntemleri arasında;
- Krem, losyon veya merhem kullanımı,
- Kaşıntı için ilaç kullanımı,
- Kaşıntıya neden olan durumların tedavisi
- Pamuklu giysiler tercih edilerek, cildi tahriş edecek ve kaşıntıya sebep olacak giysilerden kaçınılması,
- Cildin nem dengesini sağlamak, zira cilt kuruluğunda daha çok kaşıntı oluşabilir.
Doktora Ne Zaman Gidilmeli?
Kaşıntı probleminiz birkaç haftadan uzun süredir devam ediyorsa, uyumanızı etkileyecek derecede sizi rahatsız ediyorsa, kaşıntı yanında yeni semptomlar ortaya çıktıysa doktora başvurulmalıdır. Bazı hastalıkların belirtileri arasında yer alan kaşıntı problemi oluştuğunda hekime danışılmalıdır.
Örneğin anal bölgede gelişen kaşıntı makat çatlağı, hemoroid gibi hastalıklar kaşıntıya sebep olabilmektedir. Pruritus Ani de denilen anal bölge kaşıntısına sebep olan faktörlerin değerlendirilmesi ve tedavisi için doktora gidilmelidir. (5)
Kaşıntı için hangi doktora gidilmeli? Şikayetinize göre değişkenlik göstermektedir. Anal bölge kaşıntınız varsa genel cerrahi, proktoloji bölümüne; egzama, sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarınız varsa cildiye(dermatoloji) bölümüne; şeker, karaciğer gibi hastalıklardan sebep olan kaşıntılarda dahiliye bölümüne gidilmelidir.
Baş ağrısı için hangi bölüme gidilmeli, baş ağrısının nedenleri nedir? incelemek için https://www.tiklaogren.net/bas-agrisi-icin-hangi-bolume-gidilir/
1.Alpsoy, E. (2013). Paraneoplastik kaşıntı (pruritus) ve eritrodermi. TÜRKDERM-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi, 47(Supp: 2), 65-68. 2.Atis, G., Altunay, I. K., Basoglu, F., & Öncü, J. (2017). Kaşıntı ve ağrının yaşam kalitesi üzerine etkisi. Turk Dermatoloji Dergisi, 11(3), 119.3.Altunay, I. K., & Koslu, A. (2008). Psychogenic pruritus/Psikojenik pruritus. Turkish Journal of Dermatology, 116-121.
4.Bayrak, S., & Semiha, A. K. I. N. (2019). Yaşlılarda cilt sorunları ve bakımı. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(3), 215-220.
5.KONU-GÜNCELLEME, T. E. M. E. L. (2011). Pruritus Ani (Anal Kafl› nt›).
