Gastrointestinal sistem(sindirim sistemi) hastalıkları; hemen hemen bir çok insanın karşı karşıya kaldığı sağlık problemlerinden biridir. Sindirim sistemi ağızdan anüse kadar kapsamlı bir tanımdır. Sindirim sisteminde oluşacak en küçük aksaklık ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Bu sebeple bedenimizin verdiği sinyalleri takip etmemiz sağlığımız açısından çok önemlidir.
Gastrintestinal sistem üst ve alt olmak üzere ikiye ayrılır. Üst gastrintestinal sistem hastalıklarının en büyük sebepleri arasında peptik ülser, ösofagus, eroziv hastalıklardır.
Üst Gastrintestinal Sistem Kanamaları Belirtileri
üst Gis kanamaları gizli ya da açık olabilir. Gaitanın renginde belirgin bir değişiklik yapmayan, sadece biyokimyasal analizle tespit edilen kanamaya gizli kanama denir. Aşikar kanamalar ise hematemez, melena ve hematokezya olarak isimlendirilir.
Hematemez; parlak taze kan, bazen kahve telvesi gibi görülen kanlı kusmadır. Hematemezin varlığı üst gastroestinal sistemde olan bir rahatsızlığın belirtisidir.
Melena; Kan içeren dokusuyla, rengi siyahlaşan, kokulu gaitadır.
Hematokezya; rektumdan taze, parlak kırmızı şeklinde meydana gelen dışkılamadır.
Alt Gastrointestinal Sistem Kanamaları ve Nedenleri
Duedenum(on iki parmak bağırsağı) alt kısmından başlayarak anüse kadar uzanan kısacası kolon kaynaklı kanamaları ifade etmektedir. Makattan kan gelmesi ise; bir çok hastalığın habercisi olarak değerlendirilmelidir. Dışkının rengi, kokusu, kan gelmesi gibi belirtiler ile kendini gösteren gis hastalıklarını erken teşhisi önemlidir.
Makattan kan gelmesine neden olan hastalıklar; hemoroid, anal fistül, anal fissür, polipler, kolon kanseri, rektum kanseri gibi birçok hastalık kanamaya sebep olur. (1)
Hemoroid(Basur)
İnsan yaşamını olumsuz yönde etkileyen, halk arasında mayasıl(basur) olarak da bilinen en yaygın hastalıklardan biridir. Beslenme alışkanlığı ile doğrudan ilgisi olan hemoroidi ağır sporlar, hareketsiz yaşam, sürekli ayakta ya da oturarak çalışma gibi faktörler tetiklemektedir. Ancak makat bölgesi hastalıklarından birisi olduğu için hastalar doktora gitmeyi geciktirmektedir.
Belirtileri arasında anüste kaşıntı, ele gelen şişlik, dışkılama esnasında zorlanma ile birlikte kan gelmesidir. Hemoroid belirtileri ile rektum, kolon kanseri gibi ciddi hastalıkların belirtileri benzeştiğinden ihmal edilmeden doktora giderek kesin teşhisin konulması önemlidir.
Anal Fissür(Makat Çatlağı)
Makat bölgesinde dışkılama alışkanlığında oluşan değişiklikler, uzun süren kabızlık ile birlikte fazla ıkınma ile birlikte zorlanma ya da ishalle birlikte oluşan tahriş ile birlikte makatta oluşan çatlaklardır.
En yaygın belirtisi ise dışkılama esnasında ağrı ile birlikte oluşan zorlanma, iç çamaşırına yansıyan lekelenme, yırtılma bölgesinde acı ve tahriş, dışkılama güçlüğü gibi faktörler makat çatlağının belirtileri arasındadır.
Anal Fistül(apse)
Makat bölgesinde ağrı, şişlik ve kaşıntı gibi sebeplerle deri altında oluşan lezyonlarla kendini gösteren bu hastalık kronikleştiğinde anal fistül olarak adlandırılır.
Kötü kokulu bir akıntı, iç çamaşırının sık sık kirlenmesi, makat bölgesinde ağrı, şişlik ve koku gibi belirtileri vardır.
Kolon Kanseri
Dünyada en yaygın olan kanser türlerinden birisi olan kolon kanserinin temelinde yatan polipler genellikle iyi huylu olmalarına rağmen tedavi edilmediği sürece kolon kanserine zemin hazırlar. Kalın bağırsak kanserlerinin büyük kısmı polip ile ilişkilidir.
Ailesinde kanser öyküsü olan, hareketsiz yaşam tarzı olan ve kötü beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak gelişebilen kanser ayrıca bağırsaklarda oluşan poliplerin varlığı ve tedavi edilmemesi ile de teşhis edilmemektedir. Ve ayrıca bazı makat hastalıkları ile belirtilerinin benzer olması teşhisi güçleştirmektedir. (2)
Rektum Kanseri
Kalın bağırsağın makata yakın olan kısmına rektum denir. Anüsten itibaren yaklaşık 15 cm’lik kısımda görülen kötü huylu tümörlere rektum kanseri denir. makattan taze kan gelmesi ve rahatlayamama hissi gibi problemler ilk belirtileri arasındadır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları(Ülseratif Kolit ve Crohn)
Ülseratif Kolit; Kolon yani kalın bağırsağın ya da rektumun veya her ikisinin iltihaplandığı hastalık durumudur. Bu durumda bağırsak iç yüzeyinde yaralar oluşur. Belirtileri arasında karın ağrısı, ishal, guruldama, ateş, ağız yaraları ve makattan kan gelmesi gibi bir çok belirtisi vardır.
Crohn ise; ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemini kapsayan ve sindirim sisteminin herhangi bir yerinde çıkabilen ülser şeklinde lezyonlardır. (3)
Makattan Kan Gelmesi Durumunda Hangi Doktora Gidilmeli
Makattan kan gelmesinde tüm bileşenler birlikte değerlendirildiğinde vakit kaybetmeden doktora gitmemiz gerekmektedir. bunun için ise Proktoloji doktoruna, eğer proktoloji doktoruna ulaşmamız mümkün değilse genel cerrahi uzmanına gidebilir, risk grubunda olan hastaların bir an önce tedavilerine başlanması hastalığın oluşturacağı olası kanser gibi hastalıklarının teşhisi açısından önemlidir.
Makattan kan gelmesi ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Altta yatan sebeplerin varlığı araştırılarak tedaviye başlanılması için geç kalmadan doktora başvuru yapmak gereklidir.
1.Anuk, T., & Yıldırım, A. L. İ. (2018). Kolorektal hastalıklarda şikayet özellikleri. Kocaeli Tıp Dergisi, 7(1).2.Sezgin Bener, G. (2005). Kolon tümörlerinde spiral bt kolonografi ve sanal endoskopiincelemesinin rutin bt içerisinde tanıya katkıları.
3.Metin, H. (2020). İnflamatuar bağırsak hastalığı tedavisinde biyolojik ajan tedavisinin retros pektif analizi.
