Sedef(psoriasis) bir çeşit deri hastalığıdır. Sedef hastalığı bağışıklık sistemimizdeki hücrelerin normalden daha hızlı bir şekilde çalışması sonucunda ortaya çıkar. Derideki hücrelerimiz yaklaşık 30 gün civarında deriden atılırken, bu süre sedef hastalarında oldukça kısadır (3-4 gün). Bu sürenin kısa olması sebebiyle hücreler atılmadan yenisi geldiği için deride birikim olur ve deri kalınlaşır, sedef rengi pullanmalar meydana gelir.
Sedef hastalığı her yaş grubunda olabilir, ancak çoğunlukla yetişkinlerde görülmektedir. Ömür boyu süren bir hastalık olan sedef hastalığı önlemlerle ve uygun tedavi ile kontrol altında tutulabilmektedir. Sedef hastalığı zaman zaman artış gösterebilir ve tekrardan azaldığı dönemler gelir. (1)
Sedef Hastalığının Çeşitleri Nelerdir?
Plak tipi sedef: En sık görülen çeşittir. Çoğunlukla diz, dirsek, bel ve kafa derisinde görülür. Beyaz pullarla kaplı kabarık, kırmızı deri lekeleri şeklinde görülmektedir.
Gutat tipi sedef: Gutat tipi sedef hastalığı genelde çocukluk çağında başlar. Genellikle gövde veya uzuvlarda küçük küçük kırmızı lekeler şeklinde kendini belli eder.
İnverse tipi sedef:Bu tür çoğunlukla kasık, meme altı, koltuk altı gibi bölgelerde görülür. Lezyonlar parlak kırmızı renktedir.
Püstüler tipi sedef: Sedef hastalığının sıklıkla yetişkinlerde görülen çeşididir. İçi iltihap olmayan beyaz sıvı ile dolu olan kabarcıklar vardır. Genellikle el ve ayaklarda görülse de vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
Eritrodermik sedef: Diğer çeşitlere göre daha az ama şiddetli bir şekilde görülür. Hastanın derisi güneşte yanmış gibi gözükür. Yaşamı tehdit edici olabileceğinden en kısa sürede doktora görünmelerinde fayda vardır.
Sedef hastalarında psoriatik artrit (sedef romatizması) da ortaya çıkabilir. Psoriatik artrit de eklemlerde ağrı ve şişlik gözlemlenir.
Sedef Hastalığının Neden Olur?
Sedef hastalığı bağışıklık sistemiyle alakalı bir hastalıktır. Sedef hastalığı yaşayan birçok kişinin ailesinde hastalık öyküsü bulunmakta olup, hastalığın gelişiminde genetiğin etkisi bulunmaktadır. Sedef hastalığı oluşumuna sebep olabilecek dış faktörleri sıralayacak olursak;
- Enfeksiyonlar,
- Stres
- Obezite
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
En belirgin belirti derideki lezyonlardır.Buna ek olarak kaşıntı ,yanma, eklemlerde ağrı, tırnaklarda kalınlaşma ve renk değişimi (sarı renk)meydana gelir.
Sedef Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Sedef hastalığının tanısını koyarken öncelikle derideki lezyonlara bakarak tanı koyulabilir. Hastanın aile öyküsü alınır aile bireylerinin herhangi birinde sedef hastalığı varsa olma ihtimali yükselir. Tanı koyulamayan durumlarda ise deri biyopsisi alınarak tanı koyulur. (2)
Sedef Hastalığının Tedavisi Var Mıdır?
Sedef hastalığının kesin bir tedavisi yoktur.Ancak hastalığın durumuna göre uygun bir tedavi yöntemi belirlenerek sedef hastalarının belli bir süre rahatlaması sağlanır.Sedef hastalığının tedavisinde krem, iğne,hap ve fototerapi gibi yöntemler kullanılır.
Hastalığın tipine ve şiddetine göre uygulanacak en uygun yöntem doktor tarafından belirlenir her hastanın tedavisi farklılık gösterebilir. Bu tedavilerin yanında hastalarda kendileri için bir şeyler yaparak hastalığın şiddetin azalması sağlayabilirler. Bunlardan en önemlisi stresten uzak durmak olacaktır .Buna ek olarak düzgün beslenmeli, spor yapmalı ve kötü alışkanlıklardan(alkol,sigara) uzak durmalılardır.
Sedef Hastalığında Hangi Doktora Gidilmelidir?
Sedef hastaları bir dermatoloji uzmanına gitmelidir. Sedef farklı hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir bu durumda da doktorunuz sizi ilgili bölüme yönlendirir.
Referanslar
1.Boehncke WH, Schön MP. Psoriasis. Lancet. 2015 Sep 5;386(9997):983-94. doi: 10.1016/S0140-6736(14)61909-7. Epub 2015 May 27. PMID: 26025581.2.Kim WB, Jerome D, Yeung J. Diagnosis and management of psoriasis. Can Fam Physician. 2017 Apr;63(4):278-285. PMID: 28404701; PMCID: PMC5389757.
